Zaterdag 27 juni 2020

Citeer verder het stukje geschiedenis uit het boek BRAND van HLM van Heinsbergen  De Graanpakhuizen van de firma Krul & Co in de Oostzijde te Zaandam 23 jan. 1920

Co vond ze ordinair, weshalve hij voor verdere uitreiking niet meer in aanmerking kwam. Hij beweerde, dat de sigaren uit het Blokmaalderskissie van zijn vader’s molen beter waren dan deze, waarop Teunbaas hem aanraadde dan maar sigaren te halen uit “die ouwe stinkmolen” waarop het door hem op de kop getikte kistje verdween in het vooronder van de paarden spuit. Koffie en koek en sigaren deden de verloren gegane goede stemming weer aanmerkelijk verbeteren, doch we bleven ontzettend koud. Mijn kleren plakten mij aan het lichaam en toen we op de drijvende spuit werkzaam waren, hadden we voor ons de schier ondragelijke hitte te verduren, terwijl achter ons de zeer gure westenwind onze ruggen bewerkte. En daar mijn kleren reeds lang van het bluswater doorweekt waren, kreeg ik al spuitende het gevoel, dat er iemand aanhoudend ijscompressen op mijn rug legde. Van voren geroosterd, van achteren bevroren. Droge voeten had er geen enkele man meer, niettegenstaande waterlaarzen. Binnen het gebouw was het nog slimmer. Het water stroomde van boven op ons neer. Wie er misschien tot heden nog één droge draad aan het lichaam mocht hebben, voelde deze hier binnen de verkoolde muren door echt citroenpuddingwater doorweken. In mijn linker waterlaars had ik dra chocoladepuddingnat en in mijn rechter frambozen of kersen, dat weet ik niet maar rood was het wel. Na anderhalf uur in deze ruïne te hebben vertoefd, klonk het sein : inpakken. Dankbaar werd het opgevangen en gehoorzaamd. Dat niemand onzer later ziek is geworden van deze koude douches moet waarschijnlijk te danken zijn aan het bijzonder zachte klimaat van Java. Niet alleen de Drijvende spuit deed uitermate haar best, maar ook de rijdende vierwieler. Ik zei U reeds, dat dit haar laatste brand was en het was alsof ze dat aanvoelde. Ze spoot zo geweldig goed, dat het ons begon te “nozen” dat ze weg moest. Het scheen of ze zelf wou zeggen: Ik zal jullie laten zien, dat ik toch nog niet zo beroerd ben, als jullie wel van me denken !”En werkelijk, het moest gezegd, ze spoot uitstekend. Het was beslist een lieve lust aan de straalpijpen te staan. De stromen water, die uit de brand de Oostzijde overstroomde en vadaar de lage landenvan Oostzijder- en Kalverveld inundeerden, wiessen nog aan door de vloed onzer tranen, die vanwege het komende afscheid werden geplengd. Wat zijn wij mensen dan toch ook ondankbaar om zo’n trouwe kameraad, die ons zó goed heeft gediend en waarmee we zó veel successen hadden behaald, - de eerste motorspuit in den lande nog wel, om die maar zo ineens naar Castricum te verbannen. Tien jaar lang, bij dag en nacht, weer of geen weer, tijdens hittegolven en barre vriesnachten, had ze meer dan zestig keer ons trouw terzijde gestaan. Bij ruim zestig branden had ze uitstekend dienst gedaan, ook verschillende keren buiten Zaandam. Nooit had ze ons in de steek gelaten, en nog vannacht had ze onafgebroken ruim vijf uur achter elkaar gewerkt. Geen wonder dat het mij wee om het harte werd, toen om tegen vijf uur die morgen de spuit in de remise werd geplaatst, de paarden door Kokkie werden weggevoerd en de 2 kaarslantaarns werden gedoofd, waarna dikke Piet met een medogenloze klap de spuithuisdeuren dichtsmakte, niet peilende het leed, dat mij als een scherp zwaard door de ziel sneed. Tijdens het naar huis lopen waagde ik het om Piet in mijn smart te betrekken, maar hij zei spottend : “ Treur je daar over ? Ik wou je wijzer hebben; en niet zonder minachting zei hij : “dat ouwe lor, hoe is het mogelijk.” Ik schrok van zulk verwijt, en mij kwam het Arabische spreekwoord in gedachte : “ Werp nooit een steen in de put waaruit ge gedronken hebt. Bij deze brand, die des heren Kruls eigendommen verwoeste, werd veel van ons gevergd, maar er werd uitstekend gewerkt. Er was in totaal met 14 stralen geblust. De belendingen stonden ver genoeg af, zodat die weinig gevaar liepen. Om 5 uur waren we weer thuis, koud en vermoeid, zodat we nog enkele uren konden genieten van een gezegende slaap, die ons om 7 uur weer verkwikt deed opstaan, om na een heerlijk ontbijt weer vrolijk en wel aan onze dagtaak te beginnen. De vierwielige motorspuit is kort nadien aan de Gemeente Castricum afgeleverd, waar ze nu nog steeds dienst doet. De verbrande pakhuizen waren de vorige week in veiling geweest, maar niet verkocht. De koopmansgoederen en de machinerieën, die er zich nog in bevonden, waren juist op die dag van de brand geveild. De oorzaak van de brand is onbekend. Voor deze twee sterk gebouwde graanpakhuizen is een moderne stenen puddingfabriek in de plaats gekomen, die ook de naam “Java” draagt.